اضطراب چيست و چگونه با آن برخورد كنيم ؟

همة انسانها اضطراب را در زندگى خود تجربه می‌کنند و طبیعى است که مردم هنگام مواجهه با موقعیتهاى تهدیدکننده و تنش‌زا مضطرب می‌شوند، اما احساس اضطراب شدید و مزمن در غیاب علت واضح، امرى غیرعادى است.اضطراب شامل احساس عدم اطمینان، درماندگى و برانگیختگى فیزیولوژیکى است. به‌طور کلى اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسى است که با یک یا چند حس جسمى مانند احساس خالى شدن سر دل، تنگى قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد و غیره همراه است.بررسیها نشان می‌دهد که اضطراب در مردها، طبقات اقتصادى مرفه و جوانان کمتر است و در زنان، افراد کم‌درآمد و سالمندان بیشتر شایع می‌باشد.

علایم اضطراب:

عصبى بودن، آرام و قرار نداشتنـ تنشـ احساس خستگىـ سرگیجهـ تکرر ادرارـ طپش قلبـ بی‌حالىـ تنگى نفسـ تعریقـ لرزشـ نگرانى و دلهرهـ بی‌خوابىـ اشکال در تمرکز حواسـ گوش به زنگ بودن
بسیارى از کودکان هنگام قرارگیرى در وضعیت جدید مثل روبرو شدن با افراد جدید، احساس اضطراب کرده و به‌طور خجالت‌آورى به مادر و پدر، افراد فامیل و یا وابستگان به اصطلاح «آویزان» می‌شوند.معمولاً والدین می‌توانند آنها را تشویق به خروج از «منطقه امن» بکنند. هر چند بعضى از کودکان در مقابل این شرایط مقاومت کرده و آنها را نمی‌پذیرند. به‌منظور کمک به کودکان در این موقعیت باید صبر و حوصله کافى داشت به‌طوریکه آنها احساس اعتماد به نفس کافى جهت مقابله با مسائلى که به نظرشان مشکل مى آید، راکسب کنند.بسیارى از والدین از این احساس کودکانشان آگاه نیستند تا روزى که آنان به مشکلى برخورد می‌کنند مثل روز رفتن به مدرسه و … منشاء این اضطراب در کودکان ناشناخته می‌باشد. اغلب ترکیبى از یک ترس ناشناخته و فقدان کنترل همراه با یک طبیعت ناشى از شرم و خجالت زمینة بسیارى از اضطراب کودکان را تشکیل می‌دهد.بسیارى از شکایتهاى کودکان در دوران ابتدائى مدرسه همچون درد معده یا سوزش سر دل و یا دردهاى پراکنده دیگر، ناشى از وجود یک اضطراب نهفته در کودکان است که وجود اختلاف در خانواده و نگرانى در پدر و مادر می‌تواند از علل آن باشد که این نگرانى مستقیماً به کودک انتقال یافته و با این شکایات بروز مى کند.
شایعترین اختلالات اضطرابى در کودکان و نوجوانان عبارتند از:
ـاضطراب جدایى Separation Anxietyـ اضطراب امتحان Exam Anxietyـ ترس از مدرسه (School Phobia)
اضطراب اجتماعى Social Anxiety
عوامل موثردر اضطراب نوجوانان و مقابله با آن:
سرچشمه بسیاری از ناراحتیهای ظاهراً غیر منطقی نوجوانان اضطرابی است که از عوامل گوناگون از جمله عوامل زیر ناشی می شود : تغییرات جسمانی از قبیل نگرانی از دیررسی بلوغ به خصوص در پسرها، نگرانی از زود رسی بلوغ به خصوص در دخترها، ترس و احساس خجالت از تغییر جسمانی و رنج ناشی از عدم پذیرش تغییرات جسمانی، عدم پذیرش از جانب همسالان، مستقل شدن، بروز رفتار پرخاشگرانه، غیر منطقی بودن، نداشتن مهارتهای لازم برای زندگی، تمایلات جنسی و آشفتگی در نقش. در اینجا به طور مختصر بعضی از این عوامل مورد بررسی قرار می گیرند:
عوامل موثردر اضطراب نوجوانان و مقابله با آن :
سرچشمه بسیاری از ناراحتیهای ظاهراً غیر منطقی نوجوانان اضطرابی است که از عوامل گوناگون از جمله عوامل زیر ناشی می شود : تغییرات جسمانی از قبیل نگرانی از دیررسی بلوغ به خصوص در پسرها، نگرانی از زود رسی بلوغ به خصوص در دخترها، ترس و احساس خجالت از تغییر جسمانی و رنج ناشی از عدم پذیرش تغییرات جسمانی، عدم پذیرش از جانب همسالان، مستقل شدن، بروز رفتار پرخاشگرانه، غیر منطقی بودن، نداشتن مهارتهای لازم برای زندگی، تمایلات جنسی و آشفتگی در نقش. در اینجا به طور مختصر بعضی از این عوامل مورد بررسی قرار می گیرند:
نحوه رویارویی با رنج ناشی از تغییرات جسمانی:
تغییرات ناشی از دوران بلوغ را نوجوان بتدریج می پذیرد. علت اصلی نگرانی در مورد نکات دیگری همچون زودرسی و دیررسی بلوغ و احساس خجالت در مواجهه با تغییرات جسمانی، عدم آگاهی، آگاهی ناقص یا محدود و یا اطلاعات نادرست نوجوان در زمینه های مختلف بلوغ و تغییرات جسمانی ناشی از آن است، که بهترین راه پیشگیری نیز فراهم آوردن آگاهی و بینش دقیق، صحیح و به موقع است. والدین باید قبل از پیدایش علایم ثانویه بلوغ فرد را بطور مناسب و با مراعات شئون اخلاقی، در جریان مسائلی از جمله سن بلوغ، عوامل موثر در پیدایش بلوغ و تغییرات جسمانی و آثار روانی آن بگذارند. والدین و مربیان با فراهم آوردن جوی آزاد و سالم باید این امکان را به نوجوان بدهد که سوالات، افکار، احساسات و احیاناً نگرانیهای خود را صادقانه مطرح و جوابهای مناسب دریافت کند و نباید بگذارند تا نوجوانان برای یافتن پاسخ سوالات خود کسانی که صلاحیت ندارند از جمله همسالان مراجعه و دچار انحراف و اضطراب شود. در مواردی که نوجوان نمی تواند مسائل را حضوری با والدین مطرح کند، باید مربیان و اولیای مطلع و متعهد مدرسه در حد مجاز نوجوان را راهنمایی کنند و با ارائه کتابهای مناسب و بحثهای مفید، زمینه بدست آوردن اطلاعات سالم را فراهم آورند.
رویارویی با اضطراب ناشی از عدم پذیرش از جانب همسالان :

نتایج پژوهشی نشان داده است که ناامنی، وابستگی شدید و ناسالم نوجوان به والدین، ناتوانی یا نداشتن مهارتهای لازم در برقرار کردن روابط عاطفی، اجتماعی و اخلاقی سالم، تفاوت در فرهنگ خانواده ها و بخصوص عدم پذیرش ارزشها و آداب و رسوم گوناگون، موجب اضطراب بسیاری از نوجوانان می شود. برای اینکه نوجوانی که تجربه های ذکر شده را نداشته است دچار اضطراب شدید نشود و یا اضطراب او ادامه پیدا نکند اقدامات زیر مفید است :
· والدین باید گرایش فرزند خود به همسالان را بدرستی درک کنند، زیرا این یک نیاز طبیعی است که بخواهد مورد توجه و حمایت همسالان قرار گیرد.
· والدین با نوجوان در مورد گزینش دوست توافق نمایند تا دچار تعارض نشود و پنهان کاری نیز نکند.
· باید سعی کنند به طور منطقی با نوجوان روبرو شوند و در وقت مناسب، با گفتگوی ملایم و استدلال، او را متوجه نتایج نامطلوب بعضی از معاشرتها کنند.
·والدین و مربیان برای دوستان نوجوان باید اعتبار و احترام قایل باشند.
·والدین و مربیان و… باید در همه مواقع بخصوص در برابر همسالان، احترام و شخصیت نوجوان را حفظ کنند.
رویارویی با اضطراب ناشی از دوگانگی و ترس از مستقل شدن:
یکی از عمومی ترین نیازهای نوجوان کسب استقلال از افراد خانواده و دیگران است. مطالعات نشان داده که اضطراب در کسانی بیشتر دیده می شود که دچار ناامنی شدید، عدم اعتماد به نفس، وابستگی ناسالم به والدین بخصوص مادر هستند. کسب استقلال در بسیاری از نوجوانان اضطراب ایجاد می کند. از جمله حالاتی که در زمینه مستقل شدن دیده می شود، تضاد و دوگانگی است، یعنی نوجوان در حالیکه می خواهد و می داند که باید مستقل شود از استقلال نیز می ترسد. برای جلوگیری از این دوگانگی والدین باید وضعیتی فرآهم آورند تا نوجوان با بدست آوردن اعتماد بنفس، امنیت روانی و جرات تجربه کردن، بتدریج درصدد کسب استقلال برآیند. یکی از دلایل اساسی در اضطراب ناشی از مستقل شدن، عدم آگاهی از وضعیتی است که نوجوان بعد از مستقل شدن پیدا خواهد کرد. به نوجوان باید مسئولیت و فرصت داد که در بسیاری از امور مربوط به خود اظهار عقیده کنند و تصمیم بگیرند، ولو اینکه اشتباه کنند. و نباید نوجوانان را به خاطر اشتباهاتشان مورد تنبیه یا تحقیر قرار داد بلکه باید به آنها این فلسفه را آموخت که زندگی سراسر تلاش و مبارزه است و آنها می توانند از خطاهای خود درسهای مفید بیاموزند. در نیاز نوجوانان به کسب استقلال تفاوتهای فردی وجود دارد به همین دلیل نباید آنها را مقایسه ملامت آمیز کرد زیرا گاهی باعث دلسردی، احساس نا امنی و اضطراب می شود.
رویارویی با اضطراب ناشی از بروز رفتار پرخاشگرانه:
یکی از خصوصیات بعضی از نوجوانان مخالفت با افراد مختلف در خانه و خارج از آن است که گاه بصورت پرخاشگری کلامی یا غیر کلامی بروز می کند. عدم توانایی در کنترل رفتار پرخاشگرانه باعث اضطراب بسیاری از نوجوانان است. بطور خلاصه بالا بردن میزان مقاومت و تحمل کودک در برابر ناکامی و سختیها، ارضاء صحیح نیازهای کودک، ایجاد امنیت روانی و بوجود آوردن الگوهای رفتار مناسب می تواند در پیشگیری رفتار پرخاشگرانه موثر باشد. اگر این اقدامات بموقع انجام نشود باید در زمان حال امکاناتی فراهم آوریم که نوجوان کمتر پرخاشگری کند و با اضطراب کمتری روبه رو شود. توصیه های زیر در این زمینه مفید است:
·والدین و دیگران باید تا حد ممکن از امر و نهی های زیاد، بی مورد و غیر اصولی خودداری کنند.
· از ایجاد ممنوعیت و محدودیتهای بی مورد که مغایر با نیاز نوجوان به کسب آزادی و استقلال است خود داری کرد.
· با تقویت روحیه نوجوان بخصوص تکیه بر مهارتها و تواناییهای مثبت او، باید روشهای مناسب مواجهه با ناکامی را به او آموخت.
· به نوجوان باید آموخت که در مقابله با خشم به جای اینکه بدون تفکر خشمی کنترل نشده ابراز دارند منطقی برخورد کنند و بدون توهین و تحقیر به دیگران ابراز وجود کنند و عواطف خود را بیان کنند.
· باید به او فهماند که نحوه برخورد دیگران با او تا حدی نتیجه رفتار خود اوست.
·در برابر پرخاشگری نوجوان نباید از تنبیه یا تحقیر استفاده کرد، زیرا این رفتارها خود باعث تشدید پرخاشگری می شوند بهتر است به عمل پرخاشگرانه او، پاسخ نداد، منتها باید به نوجوان فهماند که بی اعتنایی ظاهری به پرخاشگری او حمل بر تائید یا قبول آن نیست.
اضطراب انواع مختلف و متنوعى دارد که هر فردى ممکن است به یک یا چند نوع از این اختلالات مبتلا باشد:
۱ـ اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر (Generalized Anxiety Disorder):
ترکیبى از علائم زیر در این اختلال وجود دارد:طپش قلب، تنگى نفس، اسهال، بی‌اشتهایى، سستى، سرگیجه، تعریق، بی‌خوابى، تکرر ادرار، لرزش، فقدان آرامش، مرطوب بودن کف دست، احساس گرفتگى گلو، نگرانى نسبت به آینده، گوش به زنگ بودن نسبت به محیط. در اضطراب فراگیر خطر واقعى وجود ندارد.
۲ـ اختلال هراس (Panic Disorder):
این افراد دچار حملات اضطرابى پیش‌بینى نشده‌اى می‌شوند که ممکن است ظرف چند ثانیه تا چند ساعت و حتى چند روز نوسان کند. مبتلایان به این اختلال می‌ترسند مبادا بمیرند، دیوانه شوند یا بی‌اختیار دست به کارهایى بزنند و یا علائم روانى ـ حسى غیرمعمول نشان دهند. سایر علائم اختلال
۳-اضطراب فراگیر :
.ـ ترسهاى اختصاصى یا ساده (Simple Phobia)شایعترین نوع ترس است. در خانمها بیشتر وجود دارد. یک نوع ترس غیرمنطقى است که طى آن فرد از مواجهه با اشیاء، فعالیتها و موقعیتهاى خاص همچون ترس از حیوانات، طوفان، بلندى، جراحت، خون و مرگ اجتناب می‌کند. در این موارد خود فرد متوجه افراطى و غیرمنطقى بودن ترس خویش است.
۴ـ ترس از مکانهاى باز (Agorophobia):
افراد مبتلا به این اختلال از وارد شدن به موقعیتهاى ناآشنا هراس دارند. مثلاً از رفتن به فضاى باز، مسافرت و حضور در ازدحام امتناع می‌کنند. این افراد از ترک کردن محیط منزل دچار ترس شدید هستند. این اختلال در نوجوانى شروع می‌شود و معمولاً این افراد تجربة اضطراب جدایى را در دوران کودکى داشته‌اند.
۵ـ ترسهاى اجتماعى (Social Phobia):
این نوع ترس از اواخر دوران کودکى یا اوائل نوجوانى شروع می‌شود. این افراد در مواجهه با دیگران احساس شرمسارى می‌کنند، نگران هستند که دستها و صدایشان نلرزد و سرخ نشود. معمولاً از صحبت کردن و غذا خوردن در حضور جمع، ابراز وجود کردن، انتقاد کردن، اظهارنظر کردن و اشتباه کردن می‌ترسند.
۶ـ اختلال وسواس (Obsessive-compulsive Disorder):
عبارت است از وسواس شدن افکار یا اعمال غیر ارادى، تکرارى و غیرمنطقى که فرد برخلاف میل خود آن را تکرار می‌کند. این بیمارى می‌تواند به‌صورت وسواس فکرى، وسواس عملى و یا وسواس فکرى و عملى توأم با هم باشد.در وسواس فکرى، فرد نمی‌تواند فکرى را از ذهنش خارج کند (مثل افکار پرخاشگرى یا جنسی)، یعنى یک فکر، عقیده، احساس مزاحم و تکرار شونده وجود دارد. در وسواس عملى فرد براى اجراى تکرارى عملى خاص یا سلسله اعمالى خاص احساس اجبار می‌کند مثل شستن مکرر دستها. فکر وسواسى موجب افزایش اضطراب شخص می‌گردد درحالی‌که عمل وسواسى اضطراب شخص را کاهش می‌دهد.
۷ـ اختلال استرس پس از سانحه (PTSD: Post Troumatic Stress Disorder):
این اختلال قبلاً «سندرم موج انفجار» نامیده می‌شد. معمولاً با یک استرس شدید هیجانى که شدت آن می‌تواند براى هرکس آسیب‌رسان باشد همراه است از قبیل جنگ، بلا یا سوانح طبیعى مثل زلزله، مورد حمله یا تجاوز به عنف واقع شدن و تصادفات شدید.اضطراب می‌تواند ناشى از یک وضعیت روحیـاجتماعى، فیزیکى، زیست‌شناختى، اختلالات طبى، اثرات جانبى داروها و یا ترکیبى از این موارد باشد. هنر یک پزشک در این است که اضطراب شما را در مجموعه‌اى از این عوامل تشخیص و راهنمایى کند.
اضطراب
اضطراب می‌تواند ناشى از یک وضعیت روحیـاجتماعى، فیزیکى، زیست‌شناختى، اختلالات طبى، اثرات جانبى داروها و یا ترکیبى از این موارد باشد. هنر یک پزشک در این است که اضطراب شما را در مجموعه‌اى از این عوامل تشخیص و راهنمایى کند.
فاکتورهاى روانى ـ اجتماعى:
حالات درونى فرد و انگیزه‌هاى ناخودآگاهـ ناتوانى فرد در مقابله با فشارهاى محیطى مانند کار، ازدواج و مبادلات بازرگانىـ احساس جدایى یا طرد شدنـ احساس فقدان یا از دست دادن حمایتهاى عاطفى مثل مرگ همسرـ تغییرات ناگهانى محیطى یا حوادث غیرمنتظره و خطرناک از قبیل:٭ حوادث طبیعى مثل زلزله٭ استرس ناشى از یک بیمارى طبى٭ استرس ناشى از داروها٭ استرس ناشى از مصرف مواد مخدر مثل کوکایین
ـ یادگیرى در منزل و محیط مثل یادگیرى اضطرابها و ترسهاى والدینـ افکار و عقاید غیرمنطقى، غلط و اغراق‌آمیز در مورد خطرات موجود در موقعیتها مثلاضطراب امتحان که همراه با افکار و عقاید غلوآمیز می‌باشد.
عوامل جسمانى و زیست‌شناختى:
ژنتیکاضطراب اغلب از زمان کودکى و طفولیت شروع می‌شود. بنابراین تشخیص علائم زود هنگام این اختلالات از اهمیت خاص کلینیکى برخوردار است. مطالعات در این زمینه روى دو قلوهایى که پدر و مادر مضطرب داشتند شروع شده و ثابت شده است که اختلالات اضطرابى به شدت در فرزندان دوقلوى والدین مصطرب، حتى آنانکه در محیطهاى مختلف بزرگ شده‌اند، بیشتر است. در این زمینه ژنهاى مخصوصى که واسطه‌هاى شیمیایى مجزایى را تولید می‌کنند شناخته شده است.ـ فعل و انفعالات شیمیاى مغز
علل طبى و اثرات داروها:
نواع و اقسام بیماریهاى طبى می‌توانند علائمى شبیه علائم اختلالات اضطرابى ایجاد کنند.ـ اثرات مصرف داروهاى روانگردان و مواد مخدرـ پرکارى تیروئید، کم‌کارى تیروئید و کمبود ویتامین ب١٢ـ وجود غده‌اى در غدة فوق کلیوى به‌نام فئوکروموستیوم، هورمون اپینفرین (Epinephrin) تولید می‌کنند که می‌تواند موجب علائم اضطرابى به‌صورت حمله‌اى شود.ـ برخى ضایعه‌هاى مغزى علائمى ایجاد می‌کنند که شبیه علائم اختلال وسواس عملى است.ـ بی‌نظیمهاى قلبى علائم جسمى اختلال هراس (پانیک) را ایجاد می‌کند.ـ کمبود قند خون (هیپوگلسیمی) می‌تواند علائمى شبیه علائم اختلال اضطرابى تولید کند.ـ و بسیارى موارد دیگر.
***ارتباط اضطراب با بیماریهای دیگر
اضطراب و کاهش قند خون:
کاهش قند خون در هر شرایطى با علائم اضطراب هماهنگى کامل دارد. یعنى در هر اضطراب قند خون کاهش پیدا می‌کند و این مطلبى است که تحقیقات جدید را به‌سوى خود منعطف کرده است.این واقعیت ما را به این مهم راهنمایى مى کند که شاید با کنترل قند خون بتوان علائم اضطراب را در افراد کاهش داد.در بعضى از موارد اضطراب بدون نیاز به درگیرى پزشک در این ماجرا می‌تواند درمان گردد. این موارد اضطراب طبیعى نام دارند که طى آن اضطراب به خوبى توسط بیمار کنترل شده و برطرف می‌شود مثل ترس ناشى از امتحان نهایى و یا ترس ناشى از مصاحبه. در چنین شرایطى استرس می‌تواند توسط اعمال و روشهاى زیر تحت کنترل درآید:ـ صحبت با شخص مورد اعتمادـ روشهاى ایجاد تمرکزـ حمام گرفتن طولانىـ استراحت در یک اتاق تاریکـ ورزشهاى تنفس عمیق
درمان دارویى
در گذشته داروهایى از خانوادة بنزودیازپانها مانند دیازپام (والیوم)، آلپرازولام (زانکس)، لورازپام (آتیوان) و باسپیرون در درمان اختلالات اضطرابى مورد استفاده قرار می‌گرفت.در حال حاضر استفاده از داروهاى ضدافسردگى مانندSertaline (Zoloft)، Paroxctine (Paxil)، Fluxetin (Prozac) و Venlafaxineکاربرد بیشترى دارد.تجویز داروهاى ضد اضطراب یک پدیده مشخص در تمام دنیا است. تخمین زده می‌شود که بین ١٠ تا ٢٠% از مردم در نیمکره غربى تقریباً به‌طور مرتب از این داروها استفاده می‌کنند. طبق اظهار نظر رسمى FDA(سازمان غذا و دارویى آمریکا) در سال ١٩٧٨، ده میلیون آمریکایى از داروهاى دسته بنزودیازپینها استفاده می‌کرده‌اند.عده‌اى معتقدند که این آرام‌بخشها روش مؤثر و کم هزینه‌اى در مقایسه با سایر طرق درمانى است. عده‌اى نیز بر اثرات مؤثر درمانهاى غیردارویى تأکید دارند.
درمان غیردارویى
درمان غیردارویى شامل تکنیکهاى متعددى می‌باشد. در تمام این روشها به بیمار آموزشهاى کلاسیک کسب آرامش یاد داده می‌شود و بدین‌وسیله بدن خود به مقابلة مؤثر و مستقیم با عوامل تنش‌زا برمى خیزد.ـ تن‌آرامى یا آرام‌سازى (Relaxationـ تن‌آرامى یا آرام‌سازى ()ـ مواجه‌سازى (exposure)ـ غرقه‌سازى (Flooding)ـ حساسیت‌زدایی((Desensitizationـ سرمشق‌دهى (Modeling)ـ توقف فکر (Thought Stopping) ـ و موارد دیگر

اضطراب شب امتحان

در دنياي کنوني اضطراب، به منزله يک بيماري حاد ميان افراد شايع بوده و همه به نوعي آنرا تجربه کرده اند، هيچ کس نمي تواند ادعا کند تا به حال اضطراب نداشته و مضطرب نيست و اگر بگويد، اغراق کرده است، چرا که انسان به رغم تمام توانايي ها و آموخته هايي که دارد باز هر از چند گاهي به اين ترس ناشناخته ( اضطراب ) گرفتار آمده حتي قوي ترين انسان ها هم مواقعي اضطراب را تجربه کرده اند چه بسا با مشکلي مواجه شويد که سبب اضطراب در شما شود، اما بعد که با آن مشکل کنار آمديد يا مرتفع شد، ممکن است به اضطراب خود خنديده و به نظرتان خيلي ساده و پيش پا افتاده بيايد ولي باز اگر همان موقعيت برايتان به وجود آيد دوباره مضطرب شويد
اضطراب چيست؟ روانشناسان و محققان هر کدام اضطراب را به گونه اي تعريف کرده اند ولي به طور کلي بايد گفت: اضطراب احساسي ناخوشايند است توام با نگراني، دلواپسي و تشويش خاطر در فرد که علت آن نا معلوم و نا مشخص مي باشد يکي از علايم بارز بيماري هاي عصبي ( نوروز ) اضطراب است، آيودني، زمان کنوني را دوران اضطراب ناميده است اما بحث اصلي ما در مورد اضطراب شب امتحان است، کلمه اي که همه دانش آموزان بلا استثنا با آن آشنا بوده و هستند و بعضي از آنها با شنيدن اسم يا کلمه امتحان هم، دچار تشويش خاطر مي شوند، البته اضطراب حدت و شدت داشته و تغيير و نوسان دارد، شدت اضطراب موقعي است که، امتحان نزديک است و در شب امتحان بر شدت آن افزوده مي شود، به خصوص امتحان نهايي در ماه خرداد و به ويژه امتحان کنکور، اضطراب اگرچه در ميان همه دانش آموزان شايع است ليکن دانش آموزاني که به درس و تحصيل اهميت زيادي نداده و نسبت به آن بي تفاوتند اضطراب بيشتري دارند، اما بعضي از ايشان که هم از نظر خانواده و اولياي مدرسه و هم از خود نا اميد هستند کمتر مضطربند، دانش آموزاني هم که درس نخوانده ولي علاقه مند به آن هستند نزديک امتحانات، به خصوص شب امتحان اضطراب زيادي دارند، اضطراب اما تا اندازه اي طبيعي است و چه بسا لازمه کار و زندگي باشد، به طور مثال: اگر دانش آموزي بي تفاوت نسبت به درس و شب امتحان، بخوابد و اسم آنرا آرامش بگذارد بعدا دچار مشکلات و اضطراب زيادي خواهد شد، چرا که ممکن است اين بي خيالي کار دست او داده و اصلا به موقع به جلسه امتحان نرسد، اضطراب اگر از حد طبيعي اش خارج گردد بايد ترسيد و آنرا جدي گرفت و براي درمان آن کمک گرفت. اضطراب افراد با يکديگر متفاوت است، معمولا دختران نوجوان به دليل محدوديت هايي که دارند و باز به علت علاقه زيادي که به درس و مدرسه دارند با جديت بيشتري درس خوانده که اين امر سبب مي شود تا ازخود حساسيت نشان دهند و در وقت امتحان اضطراب بيشتري به آنها دست داده و نگران کم آوردن نمره و نياوردن رتبه باشند، پسران اما به دليل غرور و شتاب بيشترشان و نيز آزادي عمل بيشتري که دارند اين جور مواقع، کمتر واکنش نشان داده و غروري هم که دارند سبب مي شود بر اضطراب خود فائق آيند و کمتر آنرا بروز دهند، حتي پسران دانش آموز، دوست ندارند در منزل درس بخوانند چرا که آنرا حالتي غير پسرانه تلقي مي کنند
علائم اضطراب اضطراب داراي علائمي است، تپش قلب، تنگي نفس، سرگيجه، نفس زدن، درد قفسه سينه، تعريق(عرق کردن)، لرزش دست ها و لب ها، سستي و لرزش پاها، تهوع، سر درد و احساس خفگي از علائم بارز و مهم اضطراب محسوب مي شوند؛ همانطور که اشاره شد، اضطراب، ميان همه دانش آموزان يافت مي شود حال اگر يک دانش آموز ممتاز دچار اضطراب شديد شد، آن هم به هر دليل، در امتحان از او نبايد انتظار نمراتي خوب و عالي داشت، چرا که وقتي دانش آموز مضطرب و نگران باشد، روي روان و اعصابش تاثير گذاشته در نتيجه فکر او مختل شده و هر چقدر هم درس خوانده باشد، دچار فراموشي مي شود، در تقابل با اين دانش آموز، دانش آموزي ديگر را در نظر بياوريد که کمتر و معتدل درس خوانده ولي اضطراب او بسيار کم بوده و از يک اعتماد و اطمينان خاطر برخوردار مي باشد، آن هم به هر دليل از او مي توان انتظار داشت که نمرات نسبتا خوبي کسب نمايد
عوامل اساسي اضطراب از امتحان 1- والدين 2- محيط مدرسه يا مکان امتحان 3- دروس 4- برگزارکنندگان امتحان 5- خود دانش آموز 1- معمولا والدين نقش بسزايي در افزايش يا کاهش اضطراب فرزند دانش آموز خود دارند، بدين شکل که آنها بعضي مواقع انتظارات بي جايي از ايشان دارند، کسب نمرات عالي، مقايسه آنها با ساير دانش آموزان، چه آشنايان و چه برادر و خواهر خود او، تحميل به درس خواندن فرزندشان و تهديد در صورتي که از امتحانات، سربلند بيرون نيايد 2- محيط امتحان هميشه براي دانش آموزان يک مسئله بغرنج بوده که هيچگاه هم، اين مشکل مرتفع نشده است، همچنين عدم آشنايي و نا مانوس بودن دانش آموز با مکان امتحان در او ايجاد اضطراب مي کند 3- دروس نيز در اضطراب موثرند، دانش آموزان در بعضي دروس ضعيف بوده و به رغم تلاشي که مي کنند باز نمرات خوبي کسب نمي کنند براي همين حساسيت نشان داده و مضطرب مي گردند 4- مسئولان برگزاري امتحانات در سالن، در افزايش يا کاهش اضطراب نقش تعيين کننده اي دارند، برخورد درست و دوستانه با دانش آموزان و پاسخ درست به سوالاتي که از ايشان مي شود اضطراب را کاهش داده و از بين مي برد
5- خود دانش آموز هم مي تواند از اضطرابش بکاهد، برخي موارد دانش آموز به خصوص دانش آموزان دختر به خود تلقين مي کنند که مي ترسند مبادا کم آورده يا به نمره اي که مد نظرشان هست دست نيابند، در صورتي که اگر يک بررسي اجمالي به احوال آنها بشود، معلوم مي شود درس را خوب مي دانند و تنها دليل اين اضطراب، زياده خواهي و توقع بيش از حد از خودشان مي باشد، بايد اين دانش آموزان توسط والدين، اولياي مدارس توجيه شوند و در صورتي که کارساز نبود به مشاورين تحصيلي مراجعه نمايند. در نهايت بايد گفت والدين و مسئولان بايد هنگام امتحان و به خصوص شب امتحان، محيطي مناسب براي دانش آموزان فراهم نموده و از محول کردن کار هاي اضافي به آنها خودداري کنند و با ايشان برخوردي بهتر از مواقع عادي داشته و به آنها دلگرمي بدهند که: ايشان مي توانند در امتحانات موفق باشندمنبع:همشهري

اختلالات اضطراب؛ خط قرمز باريك

سارا مجلل
اختلالات اضطراب عموما هنگام بلوغ آغاز شده و تا اواسط دهه 30 زندگي شايع هستند. يك حادثه پراسترس مي تواند كاتاليزور آغاز بروز اين اختلالات باشد. اختلالات اضطراب دنياي شما را كوچك و كوچكتر مي سازد
از همان ابتدا زندگي گريس ماهوني با ترس و وحشت قرين بود. اين خانم 38 ساله، اهل جكسون هول ايالت وايومينگ، نخستين بار در مهدكودك حمله وحشت را تجربه كرد. مي گويد: فكر مي كنم مشكلات من از آنجا آغاز شد. حملات ترس به صورت نامنظم بروز كرده و حتي او را از خواب بيدار مي كردند. او چنان از بروز اين حملات مي ترسيد كه از قرارگيري در شرايط غير قابل كنترل اجتناب مي كرد: ما براي ديدار عمويمان به نيويورك رفته بوديم. او در طبقه 39 يك آسمانخراش زندگي مي كرد. پدرم مجبور شد 39 طبقه را با من پاي پياده بالا بياييد، چون من از سوار شدن به آسانسور مي ترسيدم.
ماهوني هيچ وقت درباره مشكل خود با كسي حرف نمي زد. مي گويد: بزرگترها مي گفتند؛ خب، اين بچه خجالتي است، ولي من ترسو و افسرده بودم. نهايتا در 18 سالگي پزشكان تشخيص دادند كه او مبتلا به اختلالات وحشت است؛ يكي از جدي ترين بيماري هاي اضطراب.
به گزارش انجمن ملي سلامت رواني ايالات متحده، 1/19 ميليون نفر در ايالات متحده با اختلالات اضطراب دست به گريبان هستند و زنان دو برابر مردان در خطر ابتلا به اين بيماري ها قرار دارند. تاثير اين بيماري ها مي تواند ويرانگر باشد. دكتر ديويد بارلو، مسئول مركز اضطراب و بيماري هاي مرتبط در دانشگاه بوستون مي گويد: اين اختلالات مثل بسياري از بيماري ها و اختلالات مزمن فيزيكي مثل بيماري هاي ريوي يا مشكلات قلبي عروقي مي تواند در عملكرد كل بدن تاثيري مخرب داشته باشد. مطالعات نشان مي دهد اين اختلالات سالانه ميلياردها دلار هزينه براي بيماران و سيستم بهداشت عمومي آمريكا دربر دارد. اين بيماري مي تواند علائم بيماري هاي ديگر نظير بيماري هاي قلبي را تقليد كند و كساني كه از اين اختلالات رنج مي برند، سه تا پنج برابر بيشتر از افراد ديگر به پزشك مراجعه مي كنند و شش برابر بيشتر در بيمارستان بستري مي شوند.
انواع اختلالات اضطراب
اختلالات اضطراب اين مشكلات را شامل مي شود: اختلال وحشت كه در آن دوره هايي از وحشت فراوان به فرد منتقل مي شود. انواع فوبيا كه در آن ترسي آزاردهنده از مكان يا چيز خاصي در فرد ايجاد مي شود. اختلال عمومي اضطراب كه نگراني مزمن را دربرمي گيرد. اختلال ناشي از استرس پس از سانحه كه به حادثه اي آسيب رسان مربوط مي شود و اختلال وسواس و اجبار كه رفتارهايي تكرارشونده يا افكاري آزاردهنده را شامل مي شود. تمام اينها مواردي از اختلالات اضطراب هستند.
بسياري از اين اختلالات با هم تركيب مي شوند. به طور مثال ترس از دچار شدن به حملات ترس مي تواند منجر به بروز فوبيا شود. در خلال يك حمله وحشت، مكانيسمي كه انسان را براي مواجهه با خطر يا ترس آماده مي سازد، فعال مي شود. سيستم اعصاب خودمختار سمپاتيك، غدد فوق كليوي را تحريك كرده و آدرنالين و نورآدرنالين آزاد مي شود. خون بشدت به گروه عضلات بزرگ اندام ها وارد مي شود، ضربان قلب بسرعت افزايش مي يابد، تنفس تندتر مي شود و اين توانايي در فرد ايجاد مي شود كه فرار كند يا بايستد و بجنگد، ولي وقتي چيزي براي ترسيدن وجود ندارد، اين پاسخ ها خود باعث وحشت مي شود.
زنان در معرض خطر
مي توان پرسيد چرا زنان بيشتر در معرض خطر ابتلا به اين اختلالات قرار دارند؟ در حالي كه هيچكس دليل اين مسئله را نمي داند، محققان مي گويند ژنتيك و محيط، نقش بسزايي در پيدايش و شيوع اين مشكلات دارند.
دكتر بارلو مي گويد: ما واجد ژن هايي هستيم كه پيشاپيش ما را مستعد پذيرش اضطراب مي سازند، ولي افراد زيادي هم هستند كه اين ژن ها را دارند، بدون آنكه از اختلالاتي اينچنيني در رنج و عذاب باشند. بايد ارتباطي بين يادگيري و محيط وجود داشته باشد. به عبارت ديگر اين محيط است كه ژن ها را فعال مي كند. او مي افزايد: آموخته هاي ناشي از تجارب ابتدايي زندگي، وضعيت اين ژن ها را مشخص مي كند. با وجود تمام پيشرفت هايي كه داشته ايم، دخترها كمتر از پسرها تجربيات زندگي اجتماعي را به دست مي آورند و هنگام بروز مشكلات، كمتر از پسرها مي توانند واكنش هاي درستي از خود نشان دهند.
آيا هورمون ها در اين زمينه تاثيري دارند؟ دكتر بارلو مي گويد: تا آنجايي كه اطلاعات فعلي ما نشان مي دهد، هورمون ها نبايد ارتباط چنداني با ژنتيك و بروز اين اختلالات داشته باشند.
اما دكتر كاترين برندورف، مسئول بخش بهداشت زنان بيمارستان نيويورك معتقد است كه بالا و پايين رفتن سطح هورمون ها ممكن است باعث تشديد علائم اضطراب شود. او مي گويد: تغييرات هورموني در زمان قاعدگي مي تواند نظم واكنش هاي شيميايي مغز را برهم زده و ممكن است باعث افزايش حساسيت و آسيب پذيري فرد شود.
اختلالات اضطراب عموما هنگام بلوغ آغاز شده و تا اواسط دهه 30 زندگي شايع هستند. يك حادثه پراسترس مي تواند كاتاليزور آغاز بروز اين اختلالات باشد.
پروفسور جرلين راس، رئيس انجمن اختلالات اضطراب آمريكا و روانپزشكي كه خانم ماهوني را درمان كرد، مي گويد: اغلب شش ماه تا يك سال پس از مواجهه فرد با يك استرس شديد اين اختلالات آغاز مي شوند. آن حادثه ظاهرا به خوبي و خوشي فراموش شده، ولي يكمرتبه فرد دچار يك حمله وحشت شده يا مبتلا به نگراني هاي وسواسي مي شود.
اخبار اميدواركننده
خبر خوب اينكه بسياري از اين اختلالات اضطراب قابل درمان هستند كه مي تواند شامل روان درماني، دارو درماني يا هر دوي آنها باشد. نخستين خط دفاعي روان درماني، مبتني بر ادراك رفتاري است. اين درمان روي تغييردادن افكار مخدوش متمركز مي شود و بيمار را با موقعيت هاي دردناك رودررو مي سازد. داروهايي نظيرداروهاي ضد افسردگي ممانعت كننده از بازجذب اختياري سروتونين مثل فلوكسيتين يا داروهاي قديمي ضد افسردگي سه حلقه اي مثل ايمي پرامين معمولا توسط پزشك تجويز مي شوند. گاهي بنابر وضعيت بيمار يا تشخيص پزشك، داروهاي آرامبخش بنزوديازپين نظير ديازپام نيز تجويز مي شود، گرچه اين داروها بعد از مدتي باعث ايجاد حالت تحمل مي شوند و بيمار بايد دوز مصرفي را افزايش دهد.
دكتر مايكل ليبووتيس، مسئول كلينيك اختلالات افسردگي موسسه روانپزشكي ايالت نيويورك مي گويد: در آينده داروهاي ضد اضطراب با تمركز درماني بيشتر و عوارض دارويي كمتر مورد استفاده قرار خواهند گرفت. ما به دنبال داروهايي هستيم كه بدون تاثير روي ساير سيستم هاي ارگانيك فقط گيرنده خاصي كه مدنظر پزشك است را كنترل كنند.
خانم دكتر راس مي گويد: گام مهم براي درمان اضطراب، كمك گرفتن است. اختلالات اضطراب دنياي شما را كوچك و كوچكتر مي سازد. شما از ترس پرواز ناچاريد از راه زميني مسافرت كنيد، چون از پل مي ترسيد، مجبوريد كلي راه خودتان را دور كنيد و بزودي از تمام پل ها خواهيد ترسيد. اگر اين اختلالات درمان نشوند، تك تك وجوه زندگي شما را مختل خواهند كرد

منبع: روزنامه همشهری

اختلالات اضطرابی

اضطراب‌

Anxiety


شرح بيماري
علايم‌ شايع
علل
عوامل تشديد كننده بيماري
پيشگيري
عواقب‌ مورد انتظار
عوارض‌ احتمالي
درمان
اصول‌ كلي
داروها
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
رژيم‌ غذايي
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟

شرح بيماري
اضطراب‌ عبارت‌ است‌ از يك‌ احساس‌ ناراحت‌كننده‌ و مبهم‌ ترس‌، وحشت‌، يا خطر با منشاي‌ ناشناخته‌ كه‌ بر فرد مستولي‌ مي‌گردد. براي‌ بعضي‌ از افراد اين‌ حالت‌ ممكن‌ است‌ ناگهاني‌ روي‌ دهد و بر طرف‌ شود، اما براي‌ بعضي‌ ديگر اين‌ حالت‌ به‌ صورت‌ مزمن‌ در مي‌آيد. اضطراب‌ از نظر علمي‌ چندين‌ نوع‌ دارد: اضطراب‌ حاد ناشي‌ از موقعيتي‌ خاص‌، اختلال‌ در تطابق‌ يافتن‌ با شرايط‌ تازه‌، اختلال‌ اضطرابي‌ عمومي‌ شده‌، اختلال‌ هراس‌، اختلال‌ تنش‌زاي‌ پس‌ از حادثه‌، ترس‌ مرض‌گونه‌ و اختلال‌ وسواسي‌ ـ جبري‌.
علايم‌ شايع
احساس‌ اينكه‌ يك‌ اتفاق‌ نامطلوب‌ يا زيانبار به‌ زودي‌ رخ‌ خواهد داد.
خشك‌ شدن‌ دهان‌، مشكل‌ در بلع‌، يا خشونت‌ صدا
تندشدن‌ تنفس‌ و ضربان‌ قلب‌، تپش‌ قلب‌
حالت‌ لرزش‌ يا پرش‌ عضلات‌
انقباض‌ عضلات‌، سردرد، كمردرد
عرق‌ كردن‌
مشكل‌ در تمركز
منگي‌ يا غش‌
تهوع‌، اسهال‌، كاهش‌ وزن‌
خواب‌آلودگي‌
تحريك‌پذيري‌
خستگي‌
كابوس‌
مشكل‌ در حافظه‌
ناتواني‌ جنسي
علل
فعال‌ شدن‌ مكانيسم‌هاي‌ دفاعي‌ بدن‌ براي‌ مبارزه‌ يا فرار. ترشح‌ آدرنالين‌ از غدد فوق‌كليوي‌ افزايش‌ مي‌يابد، و موادي‌ كه‌ از تجزيه‌ آدرنالين‌ در بدن‌ جمع‌ مي‌شوند (كاتكول‌ آمين‌ها) نهايتاً بخش‌هاي‌ مختلف‌ بدن‌ را تحت‌تأثير قرار مي‌دهند. تلاش‌ براي‌ پرهيز از اضطراب‌ خود موجب‌ اضطراب‌ بيشتر مي‌شود.
عوامل تشديد كننده بيماري
استرس‌ با هر منشاء (مثلاً مشكلات‌ اجتماعي‌ يا مالي‌)
سابقه‌ خانوادگي‌ اضطراب‌
خستگي‌ يا كار زياد
وقوع‌ مجدد موقعيت‌هايي‌ كه‌ قبلاً استرس‌زا بوده‌اند يا طي‌ آنها به‌ فرد آسيب‌ رسيده‌ است‌.
بيماري‌ جسماني‌
تكامل‌طلبي‌ غيرمنطقي‌
ترك‌ اعتياد يا الكل
پيشگيري
از روش‌هاي‌ كسب‌ آرامش‌ يا مراقبه‌ براي‌ كاهش‌ استرس‌ بهره‌ بگيريد.
به‌ فكر تغيير شيوه‌ زندگي‌ خود باشيد تا استرس‌ كاهش‌ يابد.
عواقب‌ مورد انتظار
اضطراب‌ عمومي‌ شده‌ را مي‌توان‌ با درمان‌ كنترل‌ كرد. غلبه‌ كردن‌ بر اضطراب‌ اغلب‌ موجبات‌ زندگي‌ بهتر و رضايت‌ بخش‌تري‌ را فراهم‌ مي‌آورد.
عوارض‌ احتمالي
بروز اختلال‌ در روابط‌ اجتماعي‌ و شغلي‌
افزايش‌ ناگهاني‌ ميزان‌ اضطراب‌ ممكن‌ است‌ موجب‌ بروز حمله‌ هراس‌ و فرار از موقعيت‌ شود.
وابستگي‌ به‌ داروها
نامنظمي‌ ضربان‌ قلب
درمان

اصول‌ كلي
بهتر است‌ تحت‌ بررسي‌ و درمان‌ از نظر موارد خاص‌ تهديدكننده‌ يا منشاء استرس‌ كه‌ در ناخودآگاه‌ شما است‌ ولي‌ وجود دارد، قرار بگيريد.
به‌ فراگيري‌ روش‌هاي‌ كاهش‌ انقباض‌ ناخودآگاه‌ عضلاني‌ مثل‌ بازخورد زيستي‌ و روش‌هاي‌ كسب‌ آرامش‌ بپردازيد.
به‌ ورزش‌ هوازي‌ (آئروبيك‌) به‌ طور منظم‌ بپردازيد تا روح‌ و جسمي‌ آماده‌ داشته‌ باشيد.
داروها
امكان‌ دارد داروهاي‌ ضداضطراب‌ مثل‌ بنزوديازپين‌ها براي‌ مدتي‌ كوتاه‌ تجويز شوند.
امكان‌ دارد از داروهاي‌ ضدافسردگي‌ براي‌ اختلال‌ هراس‌ استفاده‌ شود.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري خود را حفظ‌ كنيد. فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري بدني‌ به‌ كاهش‌ اضطراب‌ كمك‌ مي‌كند.
رژيم‌ غذايي
هيچ‌ نوع‌ رژيم‌ خاصي‌ توصيه‌ نمي‌شود. تنها بايد از كافئين‌ و ساير مواد تحريك‌كننده‌، و نيز الكل‌ پرهيز كرد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي‌ از اعضاي‌ خانواده‌ تان علايم‌ اضطراب‌ را داريد و خوددرماني‌ نتيجه‌اي‌ نداده‌ است‌.
اگر شما دچار احساس‌ ناگهاني‌ هراس‌ بيش‌ از حد شده‌ايد.
اگر دچار علايم‌ جديد و بدون‌ توجيه‌. داروهاي‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبي‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.منبع: پایگاه اطلاع رسانی جامع پزشکان ایران